Sportcomplex Velodroom Heusden-Zolder

Een vernieuwend project

Sportcomplex Velodroom is één van de drie enige overdekte wielerpistes van Vlaanderen, en is geconcipieerd rond de droom van ex-wielerkampioen Marc Wauters om het WK Wielrennen naar Limburg te halen. Mét de ambitie hier nieuwe wereldrecords te vestigen. De bouwteampartners hebben al hun expertise aangewend binnen het vastgelegde budget, om van Sportcomplex Wielerdroom dé internationale referentie op vlak van indoor wielerpistes te maken!

De accommodatie voorziet dan ook in ruime VIP- en mediafaciliteiten. Tegelijk wil het project zich evenzeer engageren voor het optimaal beleven van volkssport, want de wielrennerij behoort nu eenmaal tot het DNA van de Vlaamse amateur-sporters! De velodroom kan individueel en in clubverband afgehuurd worden, voorzover er geen wedstrijden en officiële trainingen tegelijkertijd doorgaan.

De site is gelegen aan het fietsknooppuntennetwerk en wandelroutes door de bossen van Bolderberg. Samen met het circuit van Terlaemen vormt het een cluster voor allerlei wieler- en gemotoriseerde sporten (BMX, MTB, rally, GP,...).

Een herkenbaar/transparant gebouw dat interacties uitlokt met de omgeving

Het ontwerp gaat uit van concentrische schillen rond de 3D-gemodelleerde velotrack. Elk van de schillen wordt ingevuld met telkens andere programma-onderdelen. Op de plaatsen waar interactie met de omgeving gewenst is, bv ter hoogte van de inkompartij, de terrassen bij de horeca en de fitness, worden de modulaire gevelcassettes extensief van beglazing voorzien. Zo ontstaat er een wisselwerking tussen de omringende bossen, het Circuit van Terlaemen en de beleving binnenin het gebouw. De combinatie van deze concentrische schillen, en het op de juiste plaats aanbrengen van accenten in de gevelopbouw, zorgt voor een grote herkenbaarheid.

Een logische en goede integratie in de dense omgeving

Door de nauwe trapeziumvorm van de site, gekneld liggend in een uithoek van de site van het circuit van Terlaemen, was het niet eenvoudig om de grote oppervlakte en vaste verhoudingen van een overdekte wielerpiste en de daarbovenop gewenste randprogrammatie in te planten. De topografie van het terrein is bovendien sterk hellend. Dat, en de juiste positionering van de noodzakelijke connecties voor logistieke en medische toegangen, naast de aparte toegangen voor sporters en het grote publiek, maken van het ontwerp een waar huzarenstuk. Zo maakten we gebruik van het glooiende terrein om een gedeelte van het gebouw in de helling te verwerken.

Door de uiterst compacte footprint van het gebouw werd het mogelijk om het project centraal in te planten op de site. Dit resulteerde in een goed georiënteerde en goed zichtbare publieke voorzijde, een nuttig bruikbare logistieke achterzijde, en liet het gebouw aan een derde zijde aansluiten op het racecircuit voor de noodzakelijke connectie van het medisch centrum.

Onderhoudsvriendelijke en duurzame materialisering

Van bij de start van het ontwerp werd er samengezeten met bouwpartner Machiels Building Solutions. Deze aanpak maakte het mogelijk om de 2750m2 aan gevelelementen op een circulaire manier te prefabriceren. Bij de compositie van deze elementen wordt veel aandacht besteed aan de verbindingen tussen de verschillende lagen van de sandwichpanelen. Droge verbindingen maken het mogelijk om de panelen na het volbrengen van hun functie te demonteren en hergebruiken.

Het principe van demonteerbare bouwelementen werd ook toegepast in de tussenliggende scheidingswanden. Dit maakt dat een interne reorganisatie eenvoudig is zonder overbodig afval en dat kan men ook terugzien in de structurele opbouw van de wielerpiste. Betonnen prefab-kolommen met een vakwerkconstructie voor het dak biedt de kans om het gebouw eenvoudig te reconfigureren indien nodig. De stalen dakconstructie kan na de levensduur van het gebouw ontmanteld worden en hergebruikt worden.

We zetten ook in op de regionale inkoop van materialen om de milieu-impact door transport te beperken. De meerderheid van de gebruikte materialen draagt een goede NIBE-classificatie of een Europees Ecolabel zoals FSC/PEFC (hout), C2C, Dubo-keur of Nature Plus.

In plaats van te werken met klassieke hellende daken (met een lineair verloop), wordt de dakvorm aangepast naar een parabolisch verloop. Dit leidt tot een materiaalbesparing van 24% t.o.v. een klassiek hellend dak.

Een efficiënt, gebruiksvriendelijk gebouw met oog voor multifunctionele inzetbaarheid

Bij het ontwerpen verplaatsen we ons altijd in de verschillende gebruikers van het gebouw. Logische circulatiestromen worden vastgelegd, en dragen in grote mate bij tot de gebruiksvriendelijkheid. Hierrond wordt het programma van eisen gekneed en gemodelleerd, rekening houdende met de stedenbouwkundige randvoorwaarden en beperkingen die de site oplegt. Sportcomplex Wielerdroom moet te benutten zijn zowel door amateur- als topsporters, recreanten, bezoekers, logistieke en administratieve medewerkers, en medisch personeel. Voor elk type gebruiker hebben we scenario’s uitgeschreven die leidden tot een planopbouw die meervoudig gebruik én gescheiden circulatiestromen mogelijk maakt. Het vastleggen van de correcte posities van zowel toegangen als verticale circulatie, ondersteund door technologie om toegangscontrole te moduleren, was daarbij cruciaal om te komen tot een efficiënt, gebruiksvriendelijk en multi-inzetbaar gebouw.

Een energiezuinig gebouw met een goed functionerend gebouwbeheersysteem

We hebben Sportcomplex Wielerdroom als een energetisch performant gebouw ontworpen, dat enerzijds ruimschoots voorziet in hernieuwbare energie, en energiezuinige installaties en toestellen anderzijds.
Het compacte gebouw met minimale footprint heeft een E-peil van E52, mede dankzij de stapeling van alle functies onder één dak, een performante gebouwschil met hoge luchtdichtheid en lage isolatiewaarden, en een beglazing met een aan de oriëntatie aangepaste zonnetoetredingsfactor.

Fotovoltaïsche zonnepanelen met een totaal vermogen van 319 kWp brengen het aandeel hernieuwbare energie op 41,5 kWh/m2/jaar, of > 2x wat EPB vraagt (20 kWh/m /jaar).

We geven hier nog mee dat een omvattend gebouwbeheersysteem het energieverbruik continu monitort.

Aandacht voor toegankelijkheid

Sportcomplex Wielerdroom biedt diverse mogelijkheden tot G-sport en is daarom nόg strenger ontworpen dan de principes van de integrale toegankelijkheid.

Deze omvatten zowel fysieke als de communicatieve toegankelijkheid. Het ontwerp werd voorgelegd aan Inter, het toegankelijkheidsbureau van Vlaanderen. Daarbij werd de ketting van toegankelijkheid in het sportcomplex vanaf de buitenomgeving tot en met het gebruik van het gebouw door de diverse doelgroepen besproken.

Een paar specifieke maatregelen:

Op het tribuneplateau zijn vrije plaatsen voorzien voor rolstoelgebruikers. Ze kunnen rondom rond de activiteiten op de piste en het middenplein volgen.

Vanuit de cafetaria is er rechtstreeks zicht op het middenplein en de wielerpiste. Boven de dichte boarding van de wielerpiste is een borstwering in transparant materiaal voorzien.

Communicatie: informatie wordt zoveel mogelijk visueel, tactiel of auditief overgebracht. Dankzij een multimedia-omkadering wordt tijdens een wedstrijd belangrijke informatie omgeroepen en tegelijk getoond op videoschermen. Visuele alarmen om slechtzienden of doven te alarmeren.

Aandacht voor ventilatie

Om door het UCI (l’Union Cycliste Internationale) als indoor wielerpiste “UCI klasse 1” gehomologeerd te kunnen worden, dient er voldaan te worden aan bijzonder strenge randvoorwaarden. Eén daarvan is een rigide controle op tocht en ongewenste luchtverplaatsingen, om een correcte tijdsregistratie in officiële wedstrijden te kunnen uitvoeren. Een hele uitdaging om dan ook nog binnenluchtkwaliteit te verzoenen met thermisch comfort in zomer en winter.

We zorgden voor voldoende luchtverversing door de ventilatiedebieten in werklokalen te verhogen (40m3/h per persoon). Aanvullend gebeurt er een voortdurende monitoring door CO -voelers, deze instrueren de installatie om enkel te ventileren wanneer en waar nodig.

Aandacht voor akoestiek

De geïsoleerde ligging van de site maakt dat er weinig geluidshinder te verwachten valt ten opzichte van de woonomgeving, mits aandacht voor de inplanting van de toegang. De hoofdinkom is daarom zo ver mogelijk van de meest nabije woningen geplaatst.

De circulaire gevelelementen zijn opgebouwd met houtskeletwanden die zorgen voor een optimale akoestiek in het gebouw. Wanden en plafonds worden voorzien van geluidsabsorberende houtwolcementpanelen. De lichte dakconstructie bestaat uit geperforeerde steeldeck voorzien van rotswolisolatie. Om geluidsoverdracht tussen de verschillende sportaccommodaties onderling te beperken, zullen er gemeenschappelijke scheidingswanden ontdubbeld worden.

Tot slot zal er, omwille van het management-contract, gekozen worden voor kwalitatieve technische installaties, die zowel energie-efficiënt als geluidsarm zijn.

Kostenbewust onderhoud & exploitatie van het gebouw

Het onder controle houden van de kostprijs van een gebouw en haar uitbating, begint effectief in de ontwerpfase. We kozen om een compact gebouw met minimale footprint te ontwerpen, waarbij alle functies onder één dak gehuisvest werden. Minder benodigde materialen, een beperkter gevel- en dakoppervlak,... leidt tot minder frequente en minder grote eventuele herstellingskosten.

Alle binnenafwerkingsmaterialen werden gekozen omwille van hun robuustheid en onderhoudsvriendelijkheid: gegoten polybetonnen vloeren, wandbetegeling in de sanitaire ruimtes, slagvaste betonblokken,...

We kozen eveneens om een zo energie-efficiënt mogelijk gebouw te ontwerpen. Dit heeft een grote positieve impact op recurrente exploitatiekosten. Een performante gebouwschil met hoge luchtdichtheid en lage isolatiewaarden zorgt voor een lage energiebehoefte. We verdubbelden het aandeel hernieuwbare energie ten opzichte van wat het EPB vraagt, tot 41,5 kWh/m2/jaar. Fotovoltaïsche zonnepanelen met totaal vermogen van 319 kWp leveren een aanzienlijke bijdrage.

Technische ingrepen om de uitbatingskost verder te reduceren, zijn o.a.:

alle armaturen LED-verlichting
bewegingsdetectie in bergingen, sanitaire ruimtes en circulatiezones
aanwezigheidsdetectie in kantoren, refter, werkplaatsen, balie, dopingcontrole en inkom
in cascade werkende condensatieketels met hoog rendement
temperatuurvoelers in ruimten en kanaalwerk beperken het energieverbruik
tellers monitoren het energieverbruik

Aandacht voor maximale infiltratie van het hemelwater op eigen terrein & Duurzaam gebruik van de site

Ofschoon we de footprint van Sportcomplex Wielerdroom zo compact mogelijk hebben gehouden, blijft er een bijzonder grote dakoppervlakte waarvan het hemelwater opnieuw in de bodem dient geïnfiltreerd te worden.Op het laagste punt van de site voorzien we daarom een percolatierietveld. Deze wadi fungeert als overloop voor de regenwaterputten, die in eerste instantie het hemelwater bufferen.

Op de site worden een 170-tal parkeerplaatsen ingericht. Deze zullen worden uitgevoerd in kunststof grasdallen, zodat er behalve de wegenis, geen extra verharding dient aangelegd te worden.

Het recreatieve parkplein ter hoogte van de inkom van het sportcomplex wordt uitgevoerd als beklinkering met waterdoorlatende voegen.

Details:

In 2020 won dbv, samen met JUXTA, de wedstrijd uitgeschreven door Sport Vlaanderen en de Stad Heusden-Zolder voor de bouw van een nieuwe velodroom in DBM-formule.

Wielerpiste

Lengte van 250m met brede bochten, geschikt voor internationale kampioenschappen, piste in Siberisch sparrenhout. Vaste tribune van 1.000 personen, met mogelijkheid tot opschaling van capaciteit naar een totaal van 2.000 zitplaatsen d.m.v. mobiele tribunes.

Middenplein

4 sportunits, 2.120m2, geschikt voor zaalsporten zoals basketbal, zaalvoetbal, volleybal en badminton. Toegankelijk voor G-sporters en personen met een beperking. Geschikt voor evenementen met max. 1.750 personen.

Gymhal

7m vrije hoogte, 1.080m2, te gebruiken door lokale sportclubs en scholen.

Medisch centrum

toegankelijk vanuit het circuit van Terlaemen met doorrijgarage voor ambulance en nodige medische lokalen, alsook dopingcontroleruimtes en EHBO- lokalen te delen met het sportcomplex. Verpozingsruimte en sanitair op +01 met dakterras dat uitgeeft op het circuit.