oPEN Lab is onderdeel van “oPEN Thor Living Lab”, een project van VITO. VITO is een onderzoekgroep op het gebied van duurzame ontwikkeling. In GENK doen ze onderzoek naar duurzame energie en intelligente energiesystemen ook op stedelijk niveau. VITO is zelf ook gevestigd op het wetenschaps- en bedrijvenpark THOR.
Zoals de naam Living Lab al zegt, wilt VITO op en rond de THOR site een ‘living lab’ / een ‘levend labo’ ontwikkelen waar nieuwe technologieën in real-life omgeving getest kunnen worden. De volledige testsite omvat het wetenschaps- en bedrijvenpark van energyville, de gebouwen en terreinen van KRC Genk en de naastgelegen sociale residentiële woonwijk Nieuw texas. Nieuw Texas is de zone waar wij ons op richten.
De PEN in oPEN Lab staat voor positieve energiewijken (oftewel ‘Positive Energy Neighbourhoods’). Dat zijn wijken die meer energie opwekken dan ze verbruiken. Gebouwen, energiesystemen en mobiliteitsinfrastructuur werken hierbij samen om een overschot aan energie te krijgen. In plaats van te kijken naar energieoplossingen op individueel niveau, onderzoekt het oPEN Lab project juist collectieve oplossingen (zoals warmtenetten, slimme laadinfrastructuur, wijkbatterijen enz.). Om het doel van klimaatneutraliteit te behalen, zullen verschillende energietechnieken uitgetest worden in de buurt.
Nieuw Texas is een sociale woonwijk van de maatschappij Nieuw dak van rond de jaren 90. Deze wijk biedt een unieke kans binnen het onderzoek naar positieve energiewijken. Dit door de locatie van de wijk langs de THOR site en Energyville. Ook het feit dat de wijk hoofdzakelijk uit huurwoningen bestaat waardoor meerdere woningen opgenomen kunnen worden in de renovatiegolf.
Binnen dit project werden door VITO en Nieuw dak 27 deelnemende woningen geselecteerd. Deze selectie was ook afhankelijk van de coöperatie van de huurders. Zij moeten namelijk toestaan dat na de werken hun energieverbruik enkele jaren gemeten en onderzocht wordt.
De wijk bestaat uit zeer diverse en karaktervolle typologiën. Voornamelijk gekenmerkt door zijn baksteenarchitectuur.
Om de transitie van deze bestaande woonwijk naar een energiepositieve wijk mogelijk te maken zijn twee aspecten belangrijk.
Eenderzijds is het technische verhaal van Vito belangrijk, nl de woningen voorzien van duurzame en hernieuwbare energietechnologieën. Er wordt een technische unit of “energiebox” voorzien aan de voorzijde van de woningen waarin de nieuwe technische installaties (warmte-opwekker, opslagvat, ventilatie-unit, omvormer PV,..) worden samengebracht. Deze wordt als het ware geplugged op de bestaande woning. VITO wil onderzoeken wat in de praktijk de beste technische combinatie is. Daarom zullen verschillende combinaties van (gebouw)technieken getest worden in verschillende woningen. Bijna iedere woning zal voorzien worden van andere combinatie technieken. Zowel collectieve als individuele systemen.
Naast het technische verhaal, hebben we het bouwkundige verhaal om te komen tot de energiepositieve wijken. De warmtevraag en uitstoot van de woningen moet dalen. Daarom zullen we de woningen voorzien worden van een performantere gebouwschil. Hier ligt onze focus. De grote uitdaging ligt in het feit dat de woningen tijdens de renovatie bewoond blijven. Ons renovatieconcept is hiernaar afgestemd. Rondom de bestaande woning zal een nieuwe prefab gebouwschil geplaatst worden reeds voorzien van schrijnwerk.